| Botulinum Toksin Uygulaması | ||||
|
 Botulinum toksin nedir ve nasıl uygulanır? Botulinum toksini sinirler üzerine etki eden insanlık tarihinin bilinen en kuvvetli zehirlerinden biridir. Ancak İnsanoğlu bu zehiri tedavi amacıyla kullanmayı başarmışdır. Günümüzde botoks birçok hastalığın tedavisinde başarıyla kullanılmaktadır. botoks tıpta öncelikle felç sonrası kasılı kalmış kasların açılmasında, estetik cerrahide kozmetik amaçlı, göz kapağı felcinde, şaşılık durumlarında, omurilik yaralanması sonucu ortaya çıkan nörojenik mesaneye bağlı idrar kaçırmanın önlenmesi ve mesane basıncını düşürerek yaşamı tehdit eden böbrek yetmezliği durumundan korunmak amacıyla kullanılmaktadır. Botulinum toksin enjeksiyonu spastik hastalarda bölgesel kas tonus artışını azaltmak amacıyla kullanılan bir tedavi metodudur. Yürüme potansiyeli olan çocuklarda yürümeyi sağlamak, yürüyüş kalitesini arttırmak, kemiksel deformite gelişimini engellemek ve fizik tedaviye uyumu arttırmak adına uygulanmaktadır. Yürüme potansiyeli olmayan hastalarda, özellikle kalça çıkıklığını ve kemik deformite gelişimini önlemek, yoğun kas spastisitesine bağlı gece ağrılarını engellemek, egzersiz toleransını arttırarak hayat kalitesini yükseltmek amacıyla uygulanır. Piyasada Amerikan üretimi “Botoks(100 Ü)” ve Avrupa üretimi “Dysport(500 Ü)” olarak iki ticari formu vardır. Ancak bunların içerikleri aynı olmasına rağmen, Ünit potansiyel yapıları farklı olduğundan birbirinin tam muadili değildir. Ünit dozları birbirine eşit değildir. Doz ve uygulama şemaları da farklıdır. İlacı hazırlamakta kullanılan solusyon miktarı da standart değildir. Uygulayıcı hekimin tercihine, uygulama yapılacak kas kitlesinin büyüklüğüne göre hazırlamada kullanılan solusyon miktarı değişebilir. Tedavide kesin bir uygulama şeması yoktur. Uygulama dozları ve hangi kaslara uygulama yapılacağı; hastanın durumuna ve uygulayıcı hekime göre değişim gösterir. Üretici firma prospektüsünde pediatrik hastalarda üst ve alt ekstremite kaslarında kasın kitlesi ve spastisite düzeyine göre 0,5 Ü/kg dozdan 8 Ü/kg doza kadar geniş bir uygulama aralığı vardır. Aynı zamanda hastanın ağırlığına göre toplam doz miktarı da dikkate alınır. Uluslar arası literatürde firma önerilerinin dışında çok daha farklı doz uygulamalarını öneren ve bildiren yayınlarda mevcuttur. Kaslara uygulama yerleri de kasın motor nokta seçimine göre uygulayan hekime bağlı değişim gösterebilir. Dolayısıyla hekimin bilgi ve tecrübesiyle bağlantılı olarak uygulama yerleri, her kasa ne miktarda ilaç enjekte edileceği değişkendir. O nedenledir ki bir hekimin düşündüğü uygulama yeri ve dozuna, başka bir hekim kendi bilgi ve tecrübesine bağlı olarak farklı yaklaşabilir. Uygulayıcıyla bağlantılı olarak, etkinlik ve yan etki profili de değişim gösterir. İlaç kimyasal yapısı itibarı ile soğuk zincirde taşınarak getirilir. Saklama şartları da 4-8 derece ısıda olmalıdır. Şişesine sıvanmış haldeki ilaç, solusyonla karıştırılarak hazırlanmasını mütekiben tüketilir. Hazırlanan ilacın tekrar saklanması, sonradan yeniden uygulanması, üretici firma prospektüsü gereği sakıncalıdır. Hazırlanan doz şeması gereği “ Botoks” preparatı hastaya 1 şişeden 3 şişeye kadar;”Dysport” prepatarı ise 1 veya 2 şişe olarak reçete edilebilmektedir. Hasta öncelikle minimal ağrılı ve travmasız bir uygulama yapmak amacıyla, operasyon odasına alınır. Motor noktaların tespiti, lokal anestezi tatbiki, doz şemasının ayarlanmasını ve ilaç hazırlığı gibi prosedürleri içeren 45-60 dakika arasında değişebilen bir işleme tabi tutulur. Sonrasında, özellikle çocuk hastalarda kas sayısına ve uygulanacak motor noktaya bağlı olarak 15 dk ile 30 dakika arasında değişen bir uygulama prosedürü takip eder. Hastanın post operatif beklemesi de hesaba katılırsa bir çocuğa ortalama 1,5-2 saatlik bir süre ayırmak gerekmektedir. İdeal ve etik olmayan şartlarda bu süreç yarı yarıya kısaltılabilir. Bu uluslar arası standartlarında ideal bir uygulama için ortalama süredir. Uygulama genel anestezi altında da yapılabilir. Bu ailenin ve uygulayan hekimin tercihine göre değişir. Uygulanan kas sayısı sınırlı ise genel anestezi tercihi çok uygun olmayabilir. Ancak fazla sayıda kasa uygulama yapılma söz konusu ise, çocuk çok huzursuz bir yapıdaysa, pozisyonlama çocuk uyanık iken yapılamayacak ise anestezi altında uygulama tercih sebebi olabilir. Yukarıda sayılan bütün alternatifler uygulama yapan hekimin tecrübesi ile karar verilir. Etkisi ne kadar sürmektedir? Etkisi ortalama olarak 3-6 ay sürmektedir. İlk uygulamalarda daha sık tekrar gerekebilir. Ancak ilerleyen zamanda uygulama aralıkları seyrekleşir. |